Në Kurshumli të Serbisë, 2 kilometra larg kufirit të Kosovës, një grup serbësh kanë vendosur një barrikadë të re. Aktualisht, sipas autoriteteve kosovare, pika kufitare e Merdares, është jashtë funksioni. Me këtë veprim, Beogradi zyrtar tregoi që nuk e ka ndërmend ta zbus situatën, por përkundrazi, t’i shtojë edhe më tepër tensionet me Prishtinën zyrtare.
Nga Fol Drejt
Jo vetëm në opinionin publik në Kosovë, por edhe një pjesë e opinionit publik në Serbi, konstaton se prapa këtyre obstruksioneve politike, qëndrojnë grupet kriminale që janë të lidhura direkt me Aleksandër Vuçiqin. Presidenti i Serbisë i ka shfrytëzuar këto grupe për t’i manipuluar edhe qytetarët e thjeshtë, për kalkulime krejt vetjake.
Historiani Milivoj Beshlin dhe deputeti Radomir Lazoviq nuk janë të vetmit që e thonë këtë. Sipas njohësve të zhvillimeve, këto janë sinjale para një vendimi të madh të Serbisë për Kosovën. Shumë politikanë opozitarë, e madje edhe intelektualë serbë, konsiderojnë se Kosova veç është humbur por politikat populiste të Vuçiqit, po “e detyrojnë” këtë të fundit ta luaj aktin e fundit me kaq dramaticitet.
Akademiku serb Dushan Teodoroviq kohë më parë deklaroi se “Serbia me luftë e ka fituar Kosovën më 1912 dhe me luftë e ka humbur më 1999”.
Në një emision televiziv Teodoroviq qe shprehur thjesht dhe qartë që duhet të njihet realiteti i ri politik:
“Qytetarët duhet të kuptojnë se Kosova ka hapëruar në rrugën e saj dhe se kjo nuk është diçka e pahijshme, e cila nuk duhet pranuar menjëherë apriori. Duhet të organizohet një konferencë për Kosovën, të pranohet realiteti dhe gjëja e parë që duhet të definohet është momenti i hyrjes së Kosovës në OKB, i cili duhet të jetë në të njëjtën ditë me hyrjen e Serbisë në BE!”
Autoritetet e Kosovës kundër bandave kriminale në veri
Barrikadat e para u vendosën në fillim të dhjetorit. Më saktësisht më 10 dhjetor. E gjitha filloi pas arrestimit të ish policit serb Dejan Pantiq, të cilit iu vunë prangat nën dyshimin se ishte i përfshirë në disa incidente të armatosura, përkatësisht në disa shpërthime që ndodhen pranë qendrave të votimit në veri të vendit.
Kësaj ngjarjeje i parapriu vendimi i Listës Serbe, për t’u tërhequr nga institucionet e Kosovës. Marrëveshja e targave, të cilën Prishtina zyrtare është e interesuar ta zbatojë, ngjalli shumë reagime nga serbët e veriut. Por konteksti i tensioneve ndërlidhet me një marrëveshje të nënshkruar të vitit 2011, të cilën pala serbe kurrë nuk e ka zbatuar. Një marrëveshje për lëvizjen e lirë, ku përfshiheshin edhe çështja e targave, njohja e dokumenteve të udhëtimit etj., u shpërfill për vite të tëra nga Serbia, duke bërë që pjesa veriore e Kosovës të shndërrohet në një oazë për grupet kriminale.
Për ironi, gazetari Gordon Duhaqek (Gordan Duhaček) këto sjellje të Serbisë karshi Kosovës, ia atribuon humbjeve të kombëtares serbe në Katar, veçmas asaj ndaj Zvicrës. Në të vërtetë Duhaqek te artikulli i tij i njohur: “Nëse Serbia nuk do të “pinte duhan” në Katar, sot nuk do përshkallëzohej situata në Kosovë”, te Vuçiqi portreton karakterin e një politikani populist. Sipas tij, qëndrimi në pushtet i Vuçiqit, varet nga fakti se sa gjatë mund të mbijetojë si “hero” për opinionin e serbëve nacionalistë në Kosovë e Serbi.
“Vuçiq do të shpjegonte gjerë e gjatë për një kohë se si suksesi i kombëtares së futbollit ishte në të vërtetë i tij dhe se ai – sipas versionit më të keq të Tuxhmanit – rregulloi taktikat për trajnerin Dragan Stojkoviç duke urdhëruar se cilët lojtarë të ishin titullarë. Ai gjithashtu do të shtonte se ka nënshkruar disa marrëveshje të mëdha në Katar, të cilat do ta bënin popullin e Serbisë të jetojë edhe më mirë seç janë duke jetuar tani” – shkruan Duhaqek ndër të tjera.
Por ky vizion Vuçiqit iu shemb, pas dështimit të kombëtares serbe:
“Mirëpo, duke qenë se këto mbetën ëndrra boshe, Vuçiq organizoi një nga operacionet e tij standarde politiko-propagandistike, në mënyrë që të paraqitej edhe një herë si shpëtimtari i popullit serb dhe faktor relevant në këtë pjesë të Evropës.
Akti i rremë është kryer përsëri, ndërsa Kroacia aktualisht është një superfuqi futbolli, ku ndaj saj nuk ka ndikim as as tre për qind; dhe në Bosnje e Hercegovinë ndaj tij ka tronditje dhe mosbesim, ndërsa po kryhet një proces relativisht konstruktiv i vendosjes së pushtetit shtetëror; Vuçiq, për këto arsye iu kthye skenarit të tij më të madh: veriut të Kosovës, ku ende mbetën një pjesë e vogël e serbëve atje.
Ajo që po shohim ditët e fundit në veri të Kosovës është vetëm një tjetër performancë e Vuçiqit, e cila i jep atij mundësinë që edhe një herë, si të gjithë ata që kanë çrregullime të personalitetit narcisist, të dal në ballë, të flasë gjatë se si ndihet, se sa e vështirë është për të, ndërsa e projekton veten si shpëtimtar të Serbisë. Ndërkohë mediat i trajtojnë disa serbë nga Kosova si arinj në zinxhirë, të cilët kanë vetëm një qëllim në jetë: të kërcejnë siç u thotë Vuçiqi.”
Këta arinj në zinxhirë – sipas Duhaqekut, janë vetë pjesëtarët e bandave kriminale.
Së fundi, Kryetarja e Komitetit të Helsinkit për të Drejtat e Njeriut në Serbi Sonja Biserko, i ka identifikuar këto grupe kriminale, të cilat, sipas saj, janë të gatshme për të provokuar konflikt në veri të Kosovës. Njësia paraushtarake “Wagner” e ndihmuar nga “Ujqit e natës” dhe grupet ekstreme serbe, duan të krijojnë një pretekst për ta filluar pushtimin e veriut të Kosovës, nga ana e Serbisë.
Se bëhet fjalë për struktura të tilla kriminale, për këtë nuk ka më dilema askush. Edhe krerët e lartë të diplomacisë shqiptare, janë sinkronizuar me pikëpamjet e politikës zyrtare në Prishtinë.
Ministrja e Jashtme e Shqipërisë Olta Xhaçka, nëpërmjet një reagimi në llogarinë e saj në rrjetin social Facebook, dënoi veprimet kriminale të grupeve ekstreme në veri të Kosovës, duke treguar hapur se Tirana zyrtare ndodhet krah Kosovës:
“Ne jemi me Kosovën në këtë situatë të vështirë dhe i bëjmë thirrje autoriteteve serbe të mos i justifikojnë as barrikadat e as grupet kriminale që refuzojnë t’i largojnë ato. Të luash me zjarrin është një ide shumë e keqe për të ardhmen e të gjithë fëmijëve tanë.”
Krimi ekonomik, motiv për destabilizim politik
Status Quo-ja e veriut të vendit, u është përshtatur grupeve kriminale, të cilat për një kohë të gjatë e kanë shfrytëzuar atë si vend strehim dhe forcim të tyre.
Përtej urës së Ibrit në Mitrovicë, afërsisht 40,000 serbë kanë jetuar pothuajse të izoluar nga pjesa tjetër e Kosovës shqiptare, qeverisë së saj, forcave të rendit, gjykatave, faturave të energjisë dhe, së fundmi, kërkesave për targat. Ky komunitet pakicë, po ashtu, është shfrytëzuar për qëllime politike nga ana e Serbisë.
Vetëm në vitin 2020, fatura e përbashkët e energjisë së shpenzuar në Mitrovicë të Veriut, në Zubin Potok, Zveçan dhe Leposaviq, llogaritet të ketë qenë rreth 12 milionë euro.
Meqë janë komunitet i vogël ku të gjithë e njohin njëri tjetrin, ka të atillë që thonë se nuk guxojnë t’i shprehin qëndrimet hapur.
“Njerëzit këtu janë serbë dhe duan të mbeten serbë, por askush nuk mërzitet për targat,” tha ai. “Askush nuk çanë kokën për asnjërën nga qeveritë, por është e rrezikshme ta thuash këtë. Ajo që u intereson njerëzve janë puna, paratë dhe të mos paguajnë faturën e energjisë elektrike” – shprehet një qytetar serb për hulumtuesin e Vice World News.
Në një artikull të zgjeruar kjo agjenci zbuloi se si për vite me radhë, serbët por edhe shqiptarët, shfrytëzuan energjinë elektrike që shpërndahet falas në veri të vendit, për të prodhuar kripto-valuta. Shumë prej tyre janë bërë milionerë me pak investime…
Serbët nuk e duan integrimin
As Beogradi e as serbët e Kosovës që u shërbejnë politikave zyrtare të pushtetit aktual, nuk duan ta njohin realitetin e ri politik. Në një aspekt, pranimi i marrëveshjes për targat, për ta do të ishte njohje e sovranitetit të Kosovës. Në anën tjetër, të paktë janë ata që duan t’i fusin duart në xhep, e t’i paguajnë faturat e një shteti të cilin në thelb, nuk e njohin. Kuptohet, ky qëndrim ka edhe një kosto ekonomike në fund, siç ka edhe atë politike. Të “ushqyer nga Beogradi” dhe “ruajtur” nga duart e institucioneve të Kosovës, serbët e veriut kanë një kosto ideale të jetesës. Rezistenca e tyre, kundrejt shtrirjes së sovranitetit të Kosovës në të gjitha pjesët e saj (duke i përfshirë edhe komunat e veriut), ka të bëjë me këtë kontekst.
Incidentet e shumta, duke i përfshirë edhe sulmet ndaj gazetarëve, provokimet ndaj trupave të KFOR-it, ndaj policisë etj, i shërbejnë këtij qëllimi. “Mirëmbajta” e këtij kohezioni, i leverdisë edhe Vuçiqit.
Kostoja e humbjeve të cilat i kushtojnë Kosovës, në raport me çështjen e veriut, ka të bëjë edhe me strategjitë e gabuara të cilat ajo është sugjeruar t’i ndjek, në raport me bisedimet. Marrëveshja e vitit 2013 për integrimin e strukturave të sigurisë, që vepronin në veri të Kosovës, në Policinë e Kosovës, del të ketë qenë e dëmshme. Fakti që pjesa më e madhe e policëve serbë u treguan besnikë ndaj Beogradit dhe jo ndaj Prishtinës, flet shumë.
Arrestimi i policit serb Dejan Pantiq, është një shembull që nuk do koment. S’ka dilemë, se barrikadat e vendosura në veri të vendit, tregojnë qartë se qëllimi Serbisë është t’i thellojë tensionet, e të provokojë konflikt në një përmasë që Kosova nuk e dëshiron – shtjellon situatën politikologu Albinot Maloku.
I një mendjeje me të është edhe shkrimtari Muharem Bazdulj. Ai për për N1 tha se përderisa NATO ndodhet në Kosovë, nuk do të ketë konflikt. Sipas Bazduljit, ajo që po ndodh me njerëzit në veri është shqetësuese dhe e shëmtuar. Sipas tij bëhet fjalë për një “përshkallëzim të kontrolluar të situatës.”
Vlen të thuhet se, përkundër tensioneve, provokimeve, shpërthimeve të bombave, sulmeve ndaj gazetarëve, nuk ka pasur viktima./FolDrejt/
